Tijdens mijn training in het Oosterpark vanmorgen liep ik over de Klaartje de Zwarte-Walvischbrug. Mijn interesse was meteen gewekt: wie was deze dame? Ik had eerlijk gezegd nog nooit van haar gehoord.
Klaartje de Zwarte-Walvisch was een joodse vrouw uit de buurt, ze woonde aan de Tweede Oosterparkstraat 245. In 1943 vielen twee jodenjagers het huis binnen en belandde ze samen met haar man in de Hollandsche Schouwburg. Van daaruit werden ze gedeporteerd naar Kamp Vught. Via Kamp Westerbork komt De Zwarte-Walvisch uiteindelijk in Sobibór terecht waar ze is vergast.
Vanaf het moment dat ze in de Hollandsche Schouwburg was tot en met de tijd in Westerbork, de laatste twee vreselijke maanden van haar leven, hield ze een dagboek bij. Het lukte haar wonderwel net voor vertrek uit Westerbork de pagina’s aan haar zwager Salomon de Zwarte te geven, wiens dochter het uiteindelijk overhandigde aan het Joods Historisch Museum. Doordat het anoniem geschreven was, heeft het decennialang bekendgestaan als Dagboek uit kamp Vught van een onbekende vrouw. Door onderzoek voor de televisieserie De oorlog (NPS) is de naam van de schrijfster in 2008 bekend geworden. Het boek is heruitgegeven onder de titel Alles ging aan flarden. Volgens de eindredacteur van de televisieserie Ad van Liempt ‘begon Klaartje de Zwarte met schrijven waar Anne Frank moest ophouden: bij haar arrestatie’.
De Zwarte-Walvisch is 32 jaar oud geworden. ‘Ik hoop vurig dat alles wat ik hierin heb geschreven nog eens de buitenwereld zal bereiken.’
In 2017 gaf de gemeente Amsterdam brug 1925 in het Oosterpark de naam Klaartje de Zwarte-Walvischbrug. In 1893 komt de brug al voor op tekeningen van parkarchitect Leonard Springer.
Het boek is alleen nog tweedehands of als e-book verkrijgbaar, bijvoorbeeld via de website van de nabijgelegen Linnaeus Boekhandel.
Laat een reactie achter